Bron: Annette Hagemeijer

Gezelschap: 1 of meer varkens nemen?

Kunekunes zijn dieren die erg gesteld zijn op gezelschap. Van mensen, maar nog meer van andere varkens/kunekunes. Ze hebben echt contact met een ander varken nodig en kunnen niet zonder. Het is zelfs goed mogelijk dat ze agressief worden als ze langere tijd alleen gehouden worden. Zelfs als ze veel contact hebben met mensen of andere dieren! Daarom moeten Kunekunes tenminste met z’n tweeën gehouden worden. Het beste kun je een zeugje en een borgje (gecastreerd mannetje) nemen of twee borgjes. En een beer en een gecastreerd borgje gaat vaak ook heel goed samen, mits jong aan elkaar gewend (of mits de tweede als jong biggetje bij de beer wordt geplaatst). Als je geen plannen hebt om met de Kunekunes te fokken, is het aan te raden om twee borgjes te nemen. Borgjes zijn in de regel heel rustig en knuffelig en borgjes hebben geen hormonale opvliegers zoals de zeugjes. Die kunnen als ze berig zijn (tweemaal per jaar) heel hard gillen en chagerijniger zijn. Als je wel gaat fokken, kun je ook twee zeugjes nemen.

Voeding

Kunekunes zijn van oorsprong graseters. Volwassen dieren kunnen in principe -als ze voldoende gras hebben- in de zomer en lente alleen op gras en water leven. Daarvoor hebben ze dan wel een behoorlijke lap grond nodig. Ongeveer 1000 m2 per varken. Het is ook mogelijk om ze op een wat kleiner stuk grond te houden (minimaal 200 m2 per twee varkentjes), maar dan moeten ze wel bijgevoerd worden met hooi en ruwvoer. Alfamix Swien van Garvo is een heel goede varkensmuesli met alles erin wat ze nodig hebben, maar ze worden er ook niet te dik van. Gewone zeugen opfok brokken zijn bedoeld om varkens zo vet mogelijk te mesten en bevatten zeer veel proteïnes. Dit hebben hobbyvarkens niet nodig! Een varken mag 0,5 tot max 3% van het lichaamsgewicht per dag aan brok erbij krijgen. Biggen ongeveer 1% van hun gewicht. Wat wel kan, is een mengsel van zeugenbrok met een proteïnegehalte lager dan 16% en scharrelgraan. Dat is goedkoper dan muesli. Let op dat ze niet te dik worden. Afhankelijk van de hoeveelheid lichaamsgewicht en gras hebben ze meer of minder ruwvoer nodig. Je kunt schatten of ze de goede hoeveelheid krijgen door te letten op hun flanken. Als deze invallen, krijgen ze te weinig bijvoeding, als ze te rond worden (ovaal mag/moet!) dan wat minderen. Varkens die levendig zijn, niet door hun poten zakken en sprintjes kunnen trekken, zijn ook een goede indicatie voor voldoende voer.

Hoeveelheden brok voor biggen:
Tot 4 maanden – 0,5 pond brok per dag
4-9 maanden – 0,75 pond brok per dag
9-12 maanden – 1 pond brok per dag.

Naast de muesli eten ze graag af en toe fruit, voederbieten en groenten. In de winter hebben ze behoefte aan hooi. Eikels en noten lusten ze ook erg graag! Uien en prei zijn niet geschikt, omdat deze groenten hun slijmvliezen verbranden. Brood ook liever niet, daar worden ze alleen maar dik van. Chocolade is ronduit giftig voor varkens.
Belangrijk: geen keukenafval voeren!
Het is verboden om varkens vleesafval, botten en bloed te voeren. Ook geen vleeswaren, en zelfs geen brood waar vleeswaren op hebben gezeten. Daarnaast moet je de varkens natuurlijk ook geen fruit of groenten geven die wij ook niet meer zouden eten…

Huisvesting

Kunekunes hebben een stuk grond nodig (een weiland of afgescheiden stuk van de tuin) van tenminste 200 m2 per twee varkentjes. Het is verstandig om meerdere veldjes te kunnen maken, zodat je ze kunt verweiden. Dan kan het gras herstellen van hun hoefafdrukken en vraatzucht en ze krijgen dan ook minder snel wormen. Kunekunes kunnen goed buiten gehouden worden, als ze maar een droge, tochtvrije schuilhut hebben met een dikke laag stro (ongeveer 35 cm dik) erin. Er zijn allerlei soorten varkenshutten te koop, die gewoon in de wei kunnen staan. Er zijn er, onder andere, van hout en kunststof. Een stal kan natuurlijk ook uitstekend. Een deel van de wei (bij het hok bv) betegelen helpt de hoeven kort houden. Als je dat niet hebt, zal je de hoeven in de gaten moeten houden, en soms zal het nodig zijn om ze te knippen. Dit kan met een klauwbekapschaar, die ook voor geiten en schapen gebruikt kan worden. Eventueel kan de dierenarts het voor je doen. Zaak is wel het varken eerst op zijn gemak te stellen (door het te aaien tot het gaat liggen) en dan voorzichtig te knippen (pas op voor het leven, het witte deel van de hoef!). Als het varken er genoeg van krijgt, kun je een andere keer weer verder gaan. Je kunt ook het varken op zijn billen trekken (zit), door een persoon laten vasthouden en dan de hoeven bijknippen. Bij wondjes ontsmetten met jodium-tinctuur.
Om wormen zoveel mogelijk te voorkomen, is het -zeker bij kleine veldjes- belangrijk om iedere dag het weiland van poep te ontdoen. Het hok/de stal blijft schoon omdat ze daar hun behoefte niet doen (ze zijn zindelijk). Deze hoeft dus veel minder vaak van schoon stro voorzien te worden. Een keer in de maand of twee maanden is voldoende.

stal – stable

hok – ark

Omheining

Varkens hebben een stevige omheining nodig. Daarvoor kun je schapengaas gebruiken, of een houten hek, of verschillende stroomdraadjes boven elkaar. Een combinatie van schapengaas of hout en stroomdraad is aan te raden. Zeker in het begin willen de Kunekunes nog wel eens proberen uit te breken. Stroomdraad vlak boven de grond zorgt ervoor dat ze niet onder het hek door kunnen wroeten. Varkens zijn intelligente dieren en zullen al gauw door hebben dat ze niet bij het stroomdraad in de buurt moeten komen. Kunekunes kunnen zwemmen (wij hebben daar ervaring mee!), hoewel ze het niet graag zullen doen, dus ook als je een sloot langs je weiland hebt, moet je daar een afrastering maken!
Met behulp van stroomdraad kan je ook kleine veldjes afrasteren om je varkens van weiland te laten wisselen. Dan zullen ze over het algemeen ook minder wroeten.

Modderpoel

Varkens moeten kunnen wroeten. Door te wroeten krijgen zij broodnodig ijzer binnen. Op warme dagen is een modderpoel (hoeft niet heel groot te zijn) van groot belang. Het varken koelt er in af en nog belangrijker, als de modder op hun huid opdroogt en er af valt, dan raken ze daarmee ook huidparasieten kwijt. Modder is ook een soort natuurlijke zonnebrandmiddel, want varkens kunnen net als mensen verbranden in de zon. Als het koud is, zal een varken overigens niet in de modder gaan rollen (Veel te koud!!). Ze houden namelijk wel van comfort!

Voorkomen van ziekten

Het is nodig om jaarlijks in te enten tegen Vlekziekte en eventueel Parvo en Varkensgriep. De eerste keer wordt een big rond de 3-4 maanden ingeënt en een maand later nog eens. Daarna is eenmaal per jaar voldoende. Ontwormen kan door middel van een injectie met bv Ivermectin of Dectomax (verkrijgbaar bij dierenarts of online dierenapotheek, evenals injectiespuitjes). Voordeel van de injectiemethode is dat ook schurftmijt gelijk wordt bestreden. Je kunt zelf injecteren in de eerste dikke huidplooi achter het oor of je kunt het aan de dierenarts vragen. Er zijn eventueel ook tabletten verkrijgbaar, maar deze werken alleen tegen wormen. Meestal is het devies twee of driemaal per jaar ontwormen, maar tegenwoordig zijn er meer en meer dierenartsen die adviseren af en toe ontlasting op te sturen om te laten controleren. Dan wordt er alleen ontwormd bij een daadwerkelijke besmetting. Dit voorkomt resistentie van de wormen tegen de middelen.